|
6- Lixleyda: -
139p67
Suubanaha csw wuxuu yiri baa la yiri 6 shey waa ku qariib ama ku marti 6 meelood:
- Masaajid waa ku marti dad aan ku tukanayn dhexdood,
- Musxaf ku waa ku marti guriga qoom aan aqrinayn,
- Qur'aanku waa ku marti gudaha ruux faasiq ah,
- Marwo muslimad saalixad ahi waa ku marti gacanta nin daalim ah oo akhlaaq xun,
- Nin muslim ah oo saalix ah waa ku marti gacanta naag xun oo akhlaaq xun,
- Caalimna waa ku marti qoom aan wax ka dhegeysanayn dhexdood.
140p68
Suubanuhu wuxuu yiri baa la yiri waan lacnaday 6, ilaahey subxaanahu watacaalaana wuu lancaday iyo nabi kasta oo ducadiisa la aqbalo:
- Ruuxa kitaabka alle wax ku siyaadiya ama ka dhima,
- ruuxa beeniya qaddarka alle,
- ruuxa daalim ah oo u kibray si uu ciddii alle dulleeyey u ciseeyo, ciddii alle ciseeyeyna u dulleeyo,
- ruuxa wxii alle xarrimay xalaalaysta,
- ruuxa dumarka maxramkiisa ah aada,
- iyo ruuxa sunnadayda ka taga.
ilaahey maalinta qiyaame il naxariis leh kuma soo eego.
141
Abuu bakar rc wuxuu yiri baa la yiri:
- Ibliis hortaada ayuu taaganyahay,
- naftuna midigtaada,
- hawadaaduna bidixdaada,
- adduunyana gadaashaada,
- xubnahaaguna hareerahaaga,
- Jabbaarna dushaada (awood ahaan boos ahaan maya).
- Ibliis lacnadi ha ku dhacdee wuxuu kuugu yeerayaa in aad diinta ka tagto,
- naftuna waxay kuugu yeeree in aad ilaahay caasido.
- hawadaaduna waxay kuugu yeeree shahawaat,
- adduunyana waxa kuugu yeeraysaa in aad iyada ka doorato aakhiro,
- xubnahaaguna waxay kuugu yeerayaan in aad dembi gasho,
- Jabbaarna wuxuu kuugu yeerayaa janno iyo dembi dhaaf.
sida ku xusan aayadda 221 ee suuratul baqara.
- Ruuxii ibliis wax ka yeela diinta way is daayeen,
- qoftii naftiisa wax ka yeelana ruuxiisa way is daayeen,
- ruuxii hawadiisa wax ka yeelana, caqligiisa way is daayeen,
- ruuxii adduunyo wax ka yeelana, aakhiro way is daayeen,
- ruuxii xubnihiisa wax ka yeelana janno way is daayeen,
- ruuxii alle wax ka yeelana dembi way is daayeen, guul iyo khayr buuna gaaray.
142p69
Sayid Cumar wuxuu yiri baa la yiri ilaahay sarreeye 6 waxa uu ku dhex qariyey 6:
- Ilaahey raalli ahaanshihiisa waxa uu ku qariyey cibaadadiisa,
- caradiisana wuxuu ku qariyey ku caasintiisa,
- ismul acdamkiisana (magaciisa weyn) wuxuu ku qariyey qur'aankiisa,
- habeenka laylatul qadrigana wuxuu ku qariyey bisha Ramadaan,
- salaadda dhexena wuxuu ku qariyey salaadaha,
- maalinta qiyaamena wuxuu ku qariyey maalmaha.
143p70
Sayid Cumar rc wuxuu yiri baa la yiri Mu'minku 6 nooc oo cabsi ah ayuu ku jiraa:
- Tan koowaad waa xagga alle oo waa in Ilaahey iimaankiisa ka qaato,
- labaadna waa xagga malaa'ikta oo waa in ay ka qoraan wax ay maalinta qiyaame ku fadeexeeyaan,
- saddexaadna waa xagga shaydaanka in uu camalkooda buriyo,
- afaraadna waa xagga malakul mawt in uu ruuxa kedis uga qaado isaga oo dembiile ah,
- shanaadna waa adduunyadu in ay sirto oo ay aakhiro ka mashquuliso,
- lixaadna waa ehelkiisu in ay dikriga alle ka mashquuliyaan.
144
Sayid Cali rc wuxuu yiri baa la yiri ruuxa 6 xaaladood kulansada janno raadinteed iyo naar ka cararteed bun ugama dhimin:
- Ilaahey buu dhab u aqoonsaday wuuna addeecay,
- Shaydaan buu dhab u aqoonsaday wuuna ku caasiyey,
- aakhiruu dhab u aqoonsaday wuuna dalbaday,
- adduunyuu dhab u aqoonsaday wuuna diiday,
- Xaqa ayuu dhab u aqoonsaday wuuna raacay,
- baadilka ayuu dhab u aqoonsaday wuuna ka dheeraaday.
Waxa kale oo uu Imaam Cali rc yiri nicmooyinku waa 6 shey:
- Islaamka,
- Qur'aanka,
- Muxammadu rasuulullaah scw,
- ladnaanta,
- asturnaanta,
- gacan aadane oo laga kaaftoomo.
145p71
Yaxye Mucaad rc wuxuu yiri baa la yiri:
- Cilmigu waa kugu hagaha shaqada,
- fahamkuna waa weelka cilmiga,
- caqliguna waa kugu hagaha khayrka,
- hawaduna waa gaadiidka dunuubta loo raaco,
- maalkuna waa go'a mutakabbiriinta,
- adduunyana waa suuqa aakhiro.
Abuu Dur jumayhr wuxuu yiri baa la yiri 6 arrimood adduunyo oo dhan bay u dhigmaan:
- Cunto macaan,
- Walad saalix ah,
- sawjad talo raaca ah,
- hadalka la isku raacay,
- caqliga dhammaystiran,
- jir caafimaad qaba,
146p72
Xasanul basri rc wuxuu yiri baa la yiri:
- Haddii aysan awliyadu jiri lahayn waa la jari lahaa dhulka iyo ku dhex sugan,
- haddii aysan culummadu jiri lahayn dadka oo dhami waxay noqon lahaayeen bahaa-imka oo kale,
- haddii aysan awood kala celisa jiri lahayn dadka qaarba qaar kale ayey halaagi lahaayeen,
- haddii aysan doqommadu jiri lahayn adduunyadu waa la qarbudi lahaa,
- haddii aysan dabayshu jiri lahayn wax kasta way uri lahaayeen.
147
Ruux xikmadan baa yiri baa yiri:
- Qofka aan alle ka cabsan kama badbaado simbiriirixa carrabkiisa,
- qofka aan hor tegidda alle ka cabsan kama badbaadiyo qalbigiisa xaaraan iyo shubuhaat,
- qofka aan khalqiga ka quusan damac badni kama badbaado,
- qofka aan camalkiisa dhawrin is-tus kama badbaado,
- qofka aan alle ka hoos gelinna xaasidnimo kama badbaado,
- qofka aan eegin qofka cilmi iyo camalba ka badan is cajabin kama badbaado.
148p73
Xasanul basri rc wuxuu yiri baa la yiri quluubta fasaadkiidu 6 shey buu ka yimaadaa:
- Way dambaabaan iyaga oo tawbad rajeynaya,
- cilmiga ayey bartaan kumana camal falaan,
- haddii ay ku camal falaanna ikhlaas kuma falaan,
- arzaaqda alle ayey cunaan kumana shukriyaan,
- waxa alle u qaybo kuma raalli noqdaan,
- mawtadooda ayey duugaan kumana cibro qaataan,
149
Waxa kale ee uu xasanul Basri rc yiri baa la yiri qofkii adduunyada ka doorta aakhiro ilaahey wuxuu ku ciqaabaa 6 cuquubadood oo 3 na adduunyada tahay 3 na aakhiro
3 da adduunyadu waa:
- Hawa badni aan dhammaad lahayn,
- adduunyo jacayl aan qaneeco lahayn,
- iyo cibaadada macaankeeda oo laga qaado.
3 da aakhiraduna waa:
- Shiddada maalinta qiyaame,
- xisaab aad u adag,
- iyo shallayto dheer.
150p74
Axnaf bin Qays rc wuxuu yiri baa la yiri:
- Xaasidnimo raaxo ma leh,
- beenu sharaf ma leh,
- bakhayl xeelad ma leh,
- boqorro ballan ma leh,
- edeb laawe hoggaan ma leh,
- xukun allena celin ma leh.
151
Ruux xikmad badan ayaa la weydiiyey addoonku ma kala garan karaa hadduu tawbad keeno in tawbadii laga aqbalay iyo in lugu celiyey, wuxuu ku jawaabay taas anigu ma xukumi karo, laakiin wuxuu ku garan karaa calaamadahan oo uu isku arko:
- Naftiisa oo uu u arko in aysan dembi ka macsuum ahayn,
- naftiisa oo ku arko farxad ka maqan iyo murug ku xaadirsan,
- ahlu khayrka oo uu dhaweeyo iyo ahlu sharta oo uu fogeeyo,
- adduunyada inteeda yar oo la badata, camalka aakhiro ee badanna la yaraado,
- qalbigiisa oo wixii alle u dammaano qaaday ku mashquula, wixii kalena ka mashquula,
- carrabkiisa oo uu dhawro, fikir badan, murugo iyo shallayto joogto u noqota.
152p75
Yaxye Mucaad rc wuxuu yiri baa la yiri kedsoomidda ugu weyn waxa ka mid ah sida aan u arko:
- Dunuubtoo la iska sii wato cafisna alle laga rajeeyo qoomammo la'aan,
- cibaado la'aan oo alle u dhawaansho la iska fisho,
- abuurka naarta oo lugu fisho miraha jannada,
- daarta mudiiciinta oo alle caasin lugu raadiyo,
- abaal marin lugusugto camal la'aan,
- xadgudub alle khayr looga rajeeyo.
Shicir:
- badbaado buu rajeynayaa kumana socdo dariiqeedii,
Doonu kuma socoto dhul gawaan ah.
153p76
Axnaf Ibnu Qays baa la weydiiyey baa la yiri:
- Wax addoonka la siiyo maxaa ugu fiican (intuu noolyahay) ?
Wuxuu yiri Caqli u dhalasho ah.
Waxa la yiri haddii uusan lahayn ee neef xoolo ah yahayna ?
wuxuu yiri aadaab wanaagsan.
Waxaa layiri haddii uusan lahayn ee bilaa edeb yahayna?
wuxuu yiri talo raac.
Waxa la yiri haddii uusan lahayn ee uu bahal madax adag yahayna. ?
wuxuu yiri qalbi iska cibaadaysta.
waxaa la yiri haddii uusan ahaynna?.
wuxuu yiri aamus dheer.
Waxaa la yiri haddii uusan aamusayn oo afka iska daldalmayana?
wuxuu yiri Geeri degdeg ah.
|
